Opieka prawna nad dzieckiem jest jedną z najczęściej spotykanych spośród wszystkich form opieki prawnej. Najczęściej rolę opiekunów prawnych dziecka podejmują jego rodzice – jest to wręcz standardowa sytuacja. Jednak niekiedy zdarza się, że podjęcie tej roli przez rodziców nie jest możliwe. Ograniczenie oraz pozbawienie władzy rodzicielskiej, śmierć czy porzucenie dziecka to często spotykane okoliczności powodujące konieczność ustanowienia opieki prawnej nad dzieckiem. Jakie są obowiązki takiego opiekuna i jak nim zostać? Warto poznać odpowiedzi na te pytania.
Kluczowe obowiązki opiekuna prawnego dziecka
„Adwokat rodzinny Warszawa” to hasło, przy przywołaniu którego w głowie pojawia się naprawdę wielu zawodowych prawników zajmujących się kwestiami prawa rodzinnego. Warto przypomnieć, że na opiekunie prawnym dziecka spoczywają właściwie te same obowiązki, co na jego rodzicu. W grę wchodzi tu więc przede wszystkim zapewnienie dziecku mieszkania, wyżywienia, dostępu do odpowiedniej edukacji, środków utrzymania, wychowywanie go, a także reprezentacja małoletniego przy dokonywaniu czynności prawnych. Opiekun prawny wyraża – lub oczywiście odmawia wyrażenia – zgody na udział dziecka w różnego rodzaju aktywnościach, przykładowo w wycieczkach szkolnych bądź w zawodach sportowych.
Opieka prawna nad dzieckiem – z formalnego punktu widzenia – może być nad nim sprawowana do ukończenia przez nie 18. roku życia, a więc po prostu do uzyskania pełnoletności. Wówczas – zgodnie z przepisami prawa – dziecko zyskuje pełną zdolność do czynności prawnych, a więc tym samym może samodzielnie decydować o swoich sprawach. Tym samym prawna opieka staje się zbędna, co oczywiście nie wyklucza dalszego utrzymywania relacji z opiekunem, zamieszkiwania z nim czy otrzymywania od niego środków finansowych.
Jak zostać opiekunem prawnym dziecka?
Opiekun prawny dziecka jest wyznaczany przez sąd. Nie ma konieczności, aby była nim osoba, z którą wiąże dziecko pokrewieństwo, choć często zdarza się, że rolę tę przyjmują na siebie krewni małoletniego. Z praktycznego punktu widzenia do ustanowienia opiekuna prawnego dziecka dochodzi wówczas, gdy jego rodzice biologiczni nie żyją, są nieznani, zostali pozbawieni przysługującej im władzy rodzicielskiej bądź została im ona ograniczona. Choć trzeba pamiętać, że nie jest to kompletna lista zdarzeń, z którymi wiąże się obowiązek ustanowienia opieki prawnej nad dzieckiem.
Skoro opieka prawna nad dzieckiem jest ustanawiana przez sąd, konieczne jest zainicjowanie w tego rodzaju sprawach stosownego postępowania. Wszczyna się je z urzędu albo na wniosek, składanych przeważnie przez tych, którzy mają zostać ustanowieni opiekunami prawnymi. W postępowaniu powinni oni wykazać, że nadają się do tej funkcji i spełniają wszystkie przesłanki jej objęcia. Nigdy nie należy ubiegać się lekkomyślnie o zostanie opiekunem prawnym małoletniego. W końcu jest to bardzo poważny i wymagający dużego zaangażowania – także emocjonalnego – obowiązek. Zawsze dobro podopiecznego powinno pozostawać na pierwszym miejscu dla jego opiekuna. To zaś pociąga za sobą daleko idące konsekwencje.