Tworzenie klastrów przemysłowych nie jest pomysłem nowym. Podobne projekty realizowane są od dawna w różnych częściach świata. W Polsce doskonałym przedstawicielem tej idei jest Dolina Lotnicza – pierwszy i największy klaster przemysłowy, który osiągną naprawdę światową skalę. Co wiemy o tym miejscu?
Od Centralnego Okręgu Przemysłowego do Doliny Lotniczej
Dolina Lotnicza nie przypadkowo została usytuowana właśnie w południowo-wschodniej Polsce. Rejon ten bardzo mocno związany jest z przemysłem lotniczym jeszcze od czasów poprzedzających II wojnę światową. Właśnie w tej części kraju powstał wówczas słynny Centralny Okręg Przemysłowy, którego działalność bardzo silnie nakierowana była na rozwój i praktyczne zastosowanie nowoczesnych (jak na owe czasy) technologii, w tym w dużej mierze również lotnictwa.
W około wojennych korzystano z istniejącej już na tym obszarze infrastruktury oraz dość dużego skupienia fachowców z doświadczeniem w przemyśle lotniczym, budowie silników i konstruowaniu pojazdów. W tym czasie powstawały również nowe zakłady, z których część po większych lub mniejszych zmianach funkcjonuje do dzisiaj. Przykładem są tu chociażby znane w całym kraju Państwowe Zakłady Lotnicze Wytwórnia Silników nr 2, następnie przemianowane na Wytwórnię Sprzętu Komunikacyjnego „PZL Rzeszów”. Przedsiębiorstwo to obecnie – po zmianach właścicielskich – występuje pod nazwą Pratt & Whitney Rzeszów SA i wchodzi w skład międzynarodowego holdingu United Technologies Corporation.
Cele i zadania podkarpackiego klastra przemysłowego
Podstawowym celem stworzenia klastra przemysłowego w południowo-wschodniej Polsce było uprzemysłowienie tego głównie rolniczego do tej pory regionu i przyśpieszenie jego rozwoju. Z czasem cele te przynajmniej częściowo zostały osiągnięte, doprowadzając przy okazji do rozwoju i redukcji kosztów transportu, stworzenia środowiska przyjaznego biznesowi, budowy ośrodka kształcącego specjalistów z branży lotniczej i nie tylko (co osiągnięto przy współpracy z lokalnymi technikami i szkołami wyższymi), a także do rozpropagowania lotnictwa i komunikacji lotniczej (efektem jest chociażby nowoczesny port lotniczy w podrzeszowskiej Jasionce).
Wpływ Doliny Lotniczej na edukację jest nieustannie bardzo wyraźny. Jeszcze przed powstaniem w tym rejonie klastra przemysłowego wiele szkół zawodowych i technicznych kształciło z myślą o działających w pobliżu zakładach przemysłowych. Dzisiaj tendencja ta jest jeszcze łatwiej zauważalna. Lokalne uczelnie kształcą wysoko wykwalifikowanych specjalistów dla branży lotniczej, w tym również przyszłych pilotów. Należy zauważyć, iż absolwenci tych kierunków cieszą się ogromną popularnością wśród pracodawców zarówno w kraju, jak i za granicą.
Niezwykłe efekty, jakie przyniosła budowa Doliny Lotniczej
To, co najbardziej zadziwia w przypadku Doliny Lotniczej, to tempo rozwoju oraz efekty, jakie do tej pory udało się dzięki tej inicjatywie osiągnąć. Prężnie rozwijający się ośrodek lotniczy to korzyści widoczne na bardzo wielu płaszczyznach – przyczyniła się do rozwoju technologicznego, przemysłowego i edukacyjnego całej południowo-wschodniej Polski. Dolina Lotnicza to także sukces wizerunkowy, gdyż stała się obecnie wizytówką nie tylko regionu, ale całego kraju, zwłaszcza w kontaktach z ewentualnymi inwestorami zagranicznymi.